Türbojet ve Türbofan

Tübojet ve türbofan en çok kullanılan Jet motorlarıdır.Günümüzde hemen hemen eski pervaneli türboprop motorlarının yerini almışlardır.Türbojetler ilk olarak İkinci Dünya savaşında bazı askeri uçaklara uygulanmıştı ve o günden bu yana hızla geliştirilip kusursuzlaştırıldı.Bunların tanınması, eski hız sınırlarının yalnızca askeri uçaklarda değil, ticari uçaklarda da hemen yıkılmasına yol açtı. Kıtalar arası uzaklıklar artık bir kaç yıl öncesine oranla eskisi kadar büyük görünmezken, taşınan müşteri sayısı miktarları da yıldan yıla hızla çoğalmaya başladı.Türbojet motorunda emilen hava kütlesibir hava emme deliği yardımıyla sıkıştırılır.Sonra bu sıkıştırılan hava, içinde belli bir ölçüde yakıtın yakıldığı bir yada daha çok yanma odasına geçmeden, önce bir eksenli kompresör tarafından daha da sıkıştırılır.Sonuç olarak gazın haçminde ve basıncında oldukça önemli bir artış olur.Gaz, içinde hız kazandığı bir türbinde genleşir.Hız, eksoz tüpünde (kuyruk borusu) artmayı sürdürerek, istenen dereceye erişir.İçinde gazın genleştiği türbin, hava kompresörünü işletir.Termodinamik çevrim, temelde gaz türbininkiyle aynıdır.Türbofan motoru (fanjet de denir), içeri alınan havanın bir bölümünü motorun çevresine yönelten bir vantilatör oluşturur. Havanın geri kalan bölümü, yanma odalarına gider.Her iki hava akımı, arkada daha büyük, daha yavaş bir fışkırtma/püskürtme yaratmak için birleşir; böylece, daha düşük hızlarda motorun verimi artar, eksoz gürültüsü azalır.Türbofan, türbojetin dört katı kadar hava emer; ama onun yarısı kadar verimlidir.

Büyük bir vantilatör tarafından çekilen havanın bir bölümü, önce ısıtılmadan eksoz borusuna saptırılır ( yani genleştirilir).Bir bakıma bu, bir karma motordur ( bir türbojet ile bir pervaneli motor arasında bir şey ) ve alçak uçuş hızlarında, itici gücün verimliliğinde bir artış sağlar.Türbojet motorlarındaki başka bir gelişme, türbin ile eksoz borusu arasına konan ek tutuşturuculardır; böylece çıkış hızında, dolayısıyla da motorun sağladığı itmede, bir artış elde edilir.Resim 2d 'de böyle bir motorun kesitinden bir görünüş verilmiştir.

Türboprop

Türboprop türbojete benzer; ama gaz memesinin önünde bir pervane vardırBu pervane, türbin tarafından hız indirgeme donanımı aracılığıyla yönetilir.Türbin, kompresörü kendi dönme hızında çalıştırır.Yanıcı gazlardaki enerjinin çoğu türbojetten çok, türbini çalıştırmaya yarar.

Öteki Karma Tipler

Türbojete biçim ve çalışma yönünden benzeyen, ama daha karmaşık çevrimlerle çalışan ve itme gücünü arttırmayı amaçlayan teknik çözümlere dayanan karma tipler vardır.Bu tipler, ikinci yanma çevrimli türbojetleri (sözgelimi türboramjetleri ) kapsar; yani türbin ve eksoz ağzı arasına, gazların hızında artışa yol açan ikinci bir tutuşturucu dizisi yerleştirilir.Bir başka karma tip, jet yanma odalarının yerini roket motorlarının aldığı türborokettir; bunların eksozu türbini, türbin de dönen kompresörü çalıştırır.Emmede içe alınan ve sıkıştırılan hava, bundan sonra roket eksoz gazları ile karışır.

		Rocket Propulsion: Thrust = Mass Flow x Velocity
		Thrust = (Mass Flow x Velocity) + (Pressure x Exit Area)

Yakın bir gelecekte patlayıcı ve yanıcı sıvı yakıtlarla ileri doğru itilen turbojet sistemli uçaklardan sonra dünya atmosferinin hemen üstündeki yörüngelerde de ( boş uzayda) uçuş yapabilecek iyon itimli jet sistemleri yapılacaktır.Artık dünya atmosferiyle sınırlı uçuş yeteneğine sahip jet uçaklarından ziyade atmosfer ötesinde de uçuşlar yapabilen iyon itimli jet motorlu uçakların kullanılması daha geniş bir hareket özgürlüğünü doğuracaktır.

Ana Sayfa · İndex· Ziyaretçi Defteri E-Mail Roket bilimi

Time Travel Technology UFO Technology Kuantum Fiziği Kuantum Teleportation