FÜZE

Füze, tepkili bir mermidir. Hedefe doğru yol almasını sağlayan içindeki patlayıcı yakıttır.En basit füze örneği havai fişektir.Çoğumuz ya filimlerde füzelerin havalanışını, ya da havai fişeklerin atılışını seyretmişizdir.Bu füzeler yükselirken arkalarından kuvvetli bir ateş püskürür.İlk bakışta füzeye hareket veren şeyin püsküren gazlar olduğu düşünülürse de gerçekte olay öyle değildir.

Şimdi, daha basit deney ile füzelerin temel çalışma sistemini görmeye çalışalım.Kapalı bir kutuya yüksek bir basınçla hava doldurduğumuzu düşünelim.Bu durumda kutunun her yanına düşen basınç eşit olduğu için kutu yerinden kıpırdayamaz.Kutunun herhangi bir tarafına delik açacak olursak, basınçla doldurduğumuz gaz buradan dışarı püskürmeye başlar.O zaman içerideki gazın kutunun duvarlarına yaptığı basınç aynı olmaktan çıkar.Gazın yalnız deldiğimiz noktaya hücum etmesi artık dengeyi bozmuştur.Bunun sonucu olarak kutuda meydana gelen tepki, kutuyu deldiğimiz yerin tam aksi yönüne doğru kıpırdatır.

İşte, bütün füzelerin çalışması bu temel üzerinedir.Yakıt, füzelerin yanma odasında oksijen ile karışarak patlar.Yanma odasının her yanı kapalı, yalnız arka tarafı açıktır.Patlayan gaz, arka taraf açık olduğu için, buradan dışarı püskürür, patlamanın meydana getirdiği basınç öne doğru bir tepki yaratır.Bu tepki ise, füzenin ileri doğru hareketini sağlar.

Füze ile Jet Motoru Arasındaki Fark

Aslında Jet motoru da tepkili bir motordur.Bu motorlarda da hareketi sağlayan yanma odasındaki patlayan gazın meydana getirdiği tepkidir.Ancak, Jet motorları, yakıtın yanması için gerekli olan oksijeni dışarıdan, bir başka deyişle doğrudan doğruya havadan alırlar.Oysaki, füze yakıtlarının yanmasını sağlayacak olan oksijen ayrıca füzenin içinde depo edilir.Bu yüzden, bir füze atmosfer dışında da çalışabilir.Ancak, füzeler yanma için gerekli olan oksijeni beraberlerinde taşımak zorunda olduklarından hareket alanları çok sınırlıdır..Bütün bunların yanında, uzun süre havada kalabilmek için çok yakıt taşımaları zorunluluğu da füzelerin hareket alanlarını büsbütün daraltır.

Füze motorları, bütün öteki motorların ağırlığına, meydana getirdikleri itme gücüne göre, daha zayıftırlar.Buna karşılık çok fazla yakıt kulanırlar.

Füze Çeşitleri

Füzeler katı ve sıvı yakıt ile çalışmalarına göre ikiye ayrılırlar: Katı yakıt ile çalışan füzelerin esası , havai fişeklerinkine çok benzer.Motorları yalnızca bir yanma odasından ve füzenin kuyruğunda yer alıp, yanma sonucu meydana gelen gazların dışarı çıkmasını sağlayan bir eksoz borusundan ibarettir.Katı yakıt olarak, ya kara barut ya da dumansız barut kullanılır.Bu tüp füzelerde yakıtın tamamı yanma odasında depo edilmiştir.Bu tip füzelerin kullanılması çok kolaydır.Ancak, katı yakıt ile çalışan füzeler çok uzak mesafelere gidemezler.Ayrıca, yakıt bir kez yanmaya başladıktan sonra yanmayı kontrol altına almak imkansız olduğundan, bu tip füzelerin hızı da ayarlanamaz.

Sıvı yakıt ile çalışan füzeler ise, çok geniş hareket yeteneği olan füzelerdir.Bu tüp füze motorları dört bölümden meydana gelmişlerdir: Yanma odası, yakıtı yanma odasına gönderen ‘sevk boruları’, sıvı oksijen tankı ve yanan gazların dışarı çıkmasını sağlayan kuyruktaki egzoz borusu ( Yanan gazların çıkış memesi /çıkış hunisi )Bu tüp füzelerde, yakıt ve sıvı oksijen yerine bazan nitrik asit de kullanılır.Yanmayı sağlayan bu maddeler yakıtın cinsine göre değişir.Füze hareket edeceği zaman, her iki madde de yanma odasına gönderilir.Bazı cins yakıtlar birbirleri ile karıştırıldıkları anda yanmaya başlarla; bazılarının da özel bir düzen ile tutuşturulması gerekir.Çoğu defa bu tutuşturma barut yardımı ile yapılır.Yakıt bir kez tutuştuktan sonra, yeni gelenleri de yakar.

FÜZENİN KADEMELERİ

Görüldüğü gibi, sıvı yakıt ile çalışan füzeler iki çeşit yakıtı birden taşımak zorundadır.Çok uzaklara, özellikle atmosfere atılan füzelerin, hedeflerine ulaşması için, gereken yakıtı beraberlerinde götürmeleri hemen hemen imkansızdır.Bu yüzden büyük füzeler kademeli olarak yapılır.Genellikle üç kademeli olan füzelerin, ilk kademesi içindeki yakıt yandıktan sonra otomatik olarak füzeden ayrılır, düşer.Bu arada füze, ilk hızını almış, oldukça yükselmiş olur.İlk kademenin ayrılması füzenin yükünü iyice hafifletir.Hemen arkasından devreye giren ikinci kademe füzeyi daha büyük bir hızla ileri fırlatır.Füzenin bu kademesindeki yakıt daha azdır.

İkinci kademenin yakıtı bitince, o da ana gövdeden ayrılıp düşer.O zamana kadar füze artık iyice yükselmiş, hemde hızlanmıştır.İkinci kademenin ayrılmasından sonra çalışmaya başlayan üçüncü kademe, füzeyi hedefine ulaştırır.Bu kademenin yakıtı diğerleri ile ölçülemeyecek kadar azdır. Çünkü, füze zaten yükselmiş ve gerekli hıza ulaşmıştır.Oysa ki, ilk anda füzeyi hareket ettirmek için çok fazla yakıta gerek duyulur.

Füzelerin Kullanılışı

Füzeler, savaşta ve barışta çok çeşitli amaçlar ile kullanılırlar.Bu yüzden, kullanıldıkları yere ve amaca göre bir çok çeşitleri vardır.Başlıcaları, savaş füzeleri ve yardımcı füzelerdir.

Birinci gruba giren füzeler kullanıldıkları yerlere göre değişirler ve çok çeşitlidirler.Büyüklükleri ve etkileri, bir kişi tarafından kullanlılabilen bazukalardan, kıtaları yerinden sarsabilecek dev füzelere kadar değişir.Zamanımızda askeri amaçlar için kullanılan füzeler daha çok güdümlüdür.Bunlar ile uzak yerlere çok sağlam atışlar yapılabilir.Yerden atılan askeri füzelerden başka, uçak ya da gemiden atılanlar da vardır.Savaş gemilerinde kullanılan bu füzeler, gemiden gemiye atılabildiği gibi gemiden karaya da atılabilir.Yine bir kısım savaş uçakları top yad a makineli tüfek yerine küçük güdümlü füzeler taşırlar.Bu füzeler yardımı ile yerdeki hedeflere saldırırlar.Savaş füzelerinin hepsinin burnunda savaş başlığı adı verilen bir bölüm bulunur.Bu bölüm, içinde patlayıcı madde bulunan çelik bir mermidir.Füzenin asıl görevi bu mermiyi hedefe ulaştırmaktır.Bombardıman uçaklarında daha çok kuru yakıtla çalışan füzeler kullanılır.Savaş füzelerinin asıl gelişmesi İkinci Dünya Savaşı ’ndan sonradır.Bununla birlikte savaşta da füzeler kullanılmıştır.Özellikle çıkartma hareketini destekleyen gemiler ve uçaklar alınacak bölgeyi önceden füzeler ile yıpratmaya çalışıyorlardı.Savaşta kullanılan füzelerin çapı genellikle 20 santimetre kadardı.

Araştırma füzeleri ise, özellikle meteoroloji olaylarının incelenmesinde yararlıdır.Atmosferin yüzlerce kilometre yüksekliğindeki şartları öğrenmek için çeşitli meteoroloji araçları füzeler ile uçurulur.Çalışması için havaya gerek duymayan füzeler bu iş için çok elverişlidir.Bütün bir füzeyi, görevini tamamladıktan sonra, paraşüt ile aşağı indirmek teknik açıdan imkansız gibidir.Bu yüzden, füzedeki araçların topladığı bilgi, dünya yörüngesinde bulunan uydular aracılığı ile dünyaya bildirilir.Bu araçlar arasında çok değerli olanlar da özel paraşütle yere indirilir.Katı ve sıvı yakıt ile çalışan yardımcı füzeler ise, ağır yüklü uçakların hareketine yardımcı olarak kullanılır.Bütün bunlardan başka, gemiler ve uçaklar tehlike anında işaret vermek için ışık saçan füzelerden yararlanırlar.Füzelerden gemi kurtarma işlerinde de yararlanılır.Ağır halatlar kıyıdan tehlike geçiren gemiye füzeler yardımı ile atılır.Füze motorları, bazı deneme uçaklarında da fazla hız sağlamak için kullanılır.

Alıntı: Füze- Hayat Bilim ve Teknik Ansiklopedisi sayfa: 201... 202

Hiçbir yazı/ resim izinsiz olarak kullanılamaz!! Telif hakları uyarınca bu bir suçtur..! Tüm hakları Çetin BAL' a aittir. Kaynak gösterilmek şartıyla siteden alıntı yapılabilir.

Ana Sayfa /i ndex /Roket bilimi / E-Mail /CetinBAL/Quantum Teleportation-2

Time Travel Technology /Ziyaretçi Defteri /UFO Technology/Duyuru

Kuantum Teleportation /Kuantum Fizigi /Uçaklar(Aeroplane)

New World Order(Macro Philosophy) /Astronomy