Zaman Yolculuğunu Araştırma Merkezi © 2005 Cetin BAL - GSM:+90 05366063183 -Turkey/Denizli MOTORLAR-2/ Jet itici gücünün ilkeleri Son yirmi yıl içinde havacılıktaki ilerleme öylesine büyük olmuştur ki, artık yeni her buluş nerdeyse önemsenmeden geçilmektedir.Oysa yarım yüzyıldan daha az bir süre önce, bu tür gelişmeler kurgu- bilim olarak düşünülmekteydi; dünya atmosferi dışındaki havacılık diye tanımlanabilen astronotik alanında bile her yeni buluş, 1957 'de ilk uydunun atıldığında yaratılanın yalnızca çok azı kadar bir ilgi ve şaşkınlık yaratmaktadır.Geniş ilgi ve çoşku yaratan hemen hemen tek olay, Ay'a inişler olmuştur.Bu olağan üstü gelişmeyi, jet itici gücünün yeniden bulunması olanaklı kılmıştır. << yeniden bulunması >> deyimini kullanmamızın nedeni Jet itici gücünün uygulamalarından yalnızca biri olan roketin, Batı'da Ortaçağ'dan bu yana bilinmesidir.Çinliler de, roketi VIII. yüzyıldan bu yana, hem savaş aracı olarak, hem de donanma fişeklerinde kullanmaktaydılar.Yüzyılımızın başlarına kadar roket, donanma fişeklerinde itici güç olarak yada işaret verme gibi oldukça önemsiz işlerde kullanıldı.Daha etkili ve elverişli olan ateşli silahların bulunmasıyla, savaşta kullanımı hemen hemen tümüyle bir yana bırakıldı.
Jet itici gücünün altındaki temel ilkeler, İngiliz bilim adamı ve matematikçisi Sir Isaac Newton'un fizik, özellikle de dinamik alanında yaptığı çalışmalarının genişletilmesi sonucunda bulundu.Modern teknolojinin gelişmesi, bu ilkenin pratik koşullara dönüştürülmesine olanak sağladı.
Jet itici gücü ve Jet Motorları
Klasik, pistonlu motorların randımanı belli bir hızdan sonra ansızın düşer.Böyle motorlarla donatılmış uçaklar, saatte en fazla 700km. hız yaparlar.İşte, bu hızın üstüne çıkmak ve ses duvarını aşmak amacıyla, tepkili motorlu uçaklar yapılmıştır. Tepkili motorlar, motorların en basit yapılı olanlarıdır.Bunlarda piston, hareket kolu gibi parçalar yoktur.Füze prensibiyle çalışan tepkili motorun yanma haznesindeki yakıtın yanmasıyla bir patlama meydana gelir.Yanma haznesinin bir tarafı ( uçağın hareket yönünün tersi olan ucu) açıktır.Patlamanın doğurduğu basıncın geriye doğru kaçmasıyla oluşan tepki, bir itme gücü yaratır.Tepkili motorların bir kaç çeşidi vardır:Türboreaktör, türbopropülzör, statoreaktör, türbo-statoreaktör gibi... Türboreaktörde bir komprasör, bir yanma haznesi ve bir gaz türbini bulunur.Türbopropülzörlerde fazla olarak bir itici pervane de vardır.Bunlarda türbin, hem kompresörü, hem de itici pervaneyi çalıştırır.Statoreaktörde hiçbir devingen parça yoktur.Dolayısıyla kompresörde bulunmaz.Çok kuvvetli itiş gücü sağlayan bu motorla donatılmış uçakların tek sakıncası, kalkışta bir yardımcı iticiye ihtiyaçları olmasıdır.Bu durum göz önünde tutularak, türboreaktörle statoreaktörün karışımı olan türbo-statoreaktör tipi tepkili motorlar gerçekleştirilmiştir. Roket Motorları ve Yakıtlar Roket günümüze kadar, bir boşlukta güçlü uçuş yapabilen tek kimyasal itimli aygıttır.Roket motorunun planı yalındır ve iki temel öğeden oluşur: Yanma odası (yada hücresi) ve meme ( dışarı atılmak üzere yanan gazların çıktığı huni).Bir çok rokette De Laval memesi (isveçli bulucu Carl de Laval'ın adından ) denen bir yakınlaştırıcı-uzaklaştırıcı aygıt kullanılır; bununla çıkış hızı ses hızını bir çok kez aşar ve aracı yürütecek itkiyi yaratır.Gerekli basınç, araçta bulunan ısı veren kimyasal tepkimelerle, özellikle bir yakıtın yakılmasıyla, oluşturulur.Yakıt katı, sıvı yada karışık olabilir.Katı bir yakıt yanma odasının tümünü kaplar; ana sorun, alev çıkışını denetleme ve yanma kararlılığını sürdürmedir. Sıvı yakıt durumunda, iki sıvı yakıt ile yükseltgeyici göz önüne alınır.Bunlar, yanma odasına bir enjeksiyon sistemiyle verilir.Enjeksiyon basıncı, dikkatle denetlenen pompalarla yaratılır.Gerekli tutuşturucu çeşidine göre, sıvı yakıtlar hipergolik yakıt, yakıtı ile yükseltgeyici maddenin birleştirilmesiyle kendiliğinden tutuşur..Hipergolik olmayan yakıtlar, elektrikle tutuşturulur.Yakıtların tepkimesini sürdürmeye yarayan maddelere, yükseltgeyişci denir.Sıvı oksijen, nitrik asit, flüorin ve güçlü hidrojen peroksit çözeltileri, yükseltgeyici etkenlerdir.Öte yandan hidrojen, hidrokarbonlar, anilin ve hidrazin yakıttır (son iki yakıt, nitrik asite göre hipergoliktir). Katı yakıtlar nitroselüloz ve nitrogliserin karışımı yada yükseltgeyici etmenle yakıt karışımı içeren karışımlardır.
Alıntı: 1-Kobi Ansiklopedisi 2-Bilim ve Yaşam (Çağdaş Bilim ve Teknoloji) Ansiklopedisi. / Uygulamalı Bilimler -Gelişim Yayınları: Cilt: 6 Sayfa :150-151 H içbir yazı/ resim izinsiz olarak kullanılamaz!! Telif hakları uyarınca bu bir suçtur..! Tüm hakları Çetin BAL' a aittir. Kaynak gösterilmek şartıyla siteden alıntı yapılabilir.The Time Machine Project © 2005 Cetin BAL - GSM:+90 05366063183 -Turkiye/Denizli Ana Sayfa /İndex /Roket bilimi / Time Travel Technology /Ziyaretçi Defteri / Duyuru / UFO Technology |