Time Travel Research Center © 2005 Cetin BAL - GSM:+90  05366063183 - Turkey/Denizli 

Karanlık Bulutsular

Bazen soğurma bulutsuları olarak da anılan bu bulutsular, koyu renkli gaz ve toz topluluklarıdır ve sıklıkla içlerinde oluşmakta olan yıldızları barındırmaktadırlar. Karanlık bulutsular, parlak bir bulutsunun bir kısmını örttüklerinde (örneğin Atbaşı Bulutsusu) veya arka plandaki yıldızları örttüklerinde (örneğin Kömür Çuvalı Bulutsusu) görülebilirler.

Atbaşı Bulutsusu

Aşağıda, 2000 ışıkyılı içerisindeki birçok karanlık bulutsu bölgesinin, gökada düzlemi üzerinde gösterildiği bir haritayı bulabilirsiniz. Harita, Dutra ve Bica'nın listelediği 742 karanlık bulutsunun konumlarını göstermektedir. Ayrıca, birkaç parlak bulutsu da haritada işaretlenmiştir. Bu karanlık bulutsular, Avcı Kolu'nun bize yakın kısımlarında önemli yıldız oluşum bölgeleridir. Örneğin meşhur Ülker yıldız kümesi, Boğa Takımyıldızı'ndaki karanlık bulutların arasında oluşan sıcak, genç yıldızlardan meydana gelmiştir.

        Önemli Karanlık Bulutsu Bölgeleri
        ---------------------------------
Adı              Eşlek       Gökada    Uzaklık
              Konsayıları  Konsayıları  (ıy)
               SA    DA      B°  E°
Koç           03 00 +19,5   160 -34      330
Kahraman      03 52 +33,2   161 -16     1150
Boğa          04 37 +27,7   172 -13      460
Avcı          05 52 +02,3   204 -12     1500
Pupa          07 39 -44,9   258 -11     1500
Pupa          08 21 -36,6   255   0     1400
Yelken        08 27 -50,4   267  -7     1000
Kömür Çuvalı  12 25 -63,7   300  -1      520
Sinek         12 28 -70,8   301  -8      490
Bukalemun     12 34 -77,8   302 -15      590
Kurt          15 45 -34,5   339 +16      460
Kurt          16 01 -39,7   338 +10      470
Yılancı       16 31 -22,9   355 +17      520
Yılancı       16 50 -14,2     5 +19      520
Akrep         17 11 -39,8   347   0      490
Yılancı       17 22 -24,3     1  +7      520
Kalkan        18 33 -06,6    25  +1      650
Güneytacı     19 14 -36,7     1 -20      520
Kartal        19 19 +11,1    46  -1     1000
Tilkicik      19 22 +23,2    57  +4      650
Kral          20 42 +58,6    95 +10     1400
Kral          20 56 +67,2   103 +14     1000
Kaynakça: Dutra C, Bica E, (2002), A catalogue of dust clouds in the Galaxy, 
           Astron Astrophys, 383, 631.

 

Aşağıdaki çizim, önemli molekül bulutlarının Samanyolu düzlemi boyunca nerelerde bulunabileceğini göstermektedir:

Kaynakça: Dame T, Hartmann D, Thaddeus P, (2001), The Milky Way in Molecular Clouds: A New Complete CO Survey, 
           Astrophys J, 547, 792.

En meşhur karanlık bulutsuların bir listesi aşağıda verilmiştir. Gerçekten öyle olup olmadığı hakkında hiçbir fikrim olmamakla birlikte, hepsinin küçük bir teleskopla kolayca görülebildiği varsayılmaktadır. :)

  1            2               3      4       5     6       7       8      9
Barnard     Yaygın               Eşlek        Gökada     Büyüklük  Uzak.  Ty
Numarası     Adı              Konsayıları   Konsayıları  yaydakika (ıy)
                              SA      DA      B°    E°
-----------------------------------------------------------------------------
B33      Atbaşı             05 40,9 -02 28  207,0 -16,8    6'x4'   1400   Ori
 -       Kömür Çuvalı       12 53,0 -63 00  303,1  -0,1  400'x300'  500   Cru
B42      Ro Yılancı         16 25,5 -23 26  353,7 +17,7   30'x30'   500   Oph
B65/6/7  Pipo (Sap)         17 20,0 -26 54  358,6  +5,9  300'x60'   500   Oph
B72      Yılan              17 23,6 -23 37    1,8  +7,0   30'x30'   600   Oph
B78      Pipo (Kase)        17 32,7 -25 36    1,3  +4,2  200'x140'  500   Oph
B86      Mürekkep Lekesi    18 03,0 -27 52    2,9  -2,8    5'x3'     ?    Sgr
B87      Papağan Başı       18 04,2 -32 30  358,9  -5,2   12'x12'  1000   Sgr
B92                         18 15,6 -18 14   12,7  -0,6   15'x15'   650   Sgr
B133                        19 06,2 -06 54   28,5  -6,4   10'x5'   1000   Aql
B143                        19 41,4 +11 00   48,5  -5,9   30'x30'    ?    Aql
B348/9   Kuzey Kömür Çuvalı 20 34,4 +42 06   81,0  +1,1  240'x240'   ?    Cyg
B352                        20 57,2 +45 54   86,5  +0,3   15'x3'   1900   Cyg
B168                        21 53,4 +47 16   94,4  -5,5  100'x10'    ?    Cyg
Sütun 1: Barnard sınıflandırma numarası.
Sütun 2: Karanlık bulutsunun yaygın adı.
Sütun 3: 2000 yılı için saat ve dakika cinsinden bahar açısı (sağ açıklık-SA).
Sütun 4: 2000 yılı için derece ve dakika cinsinden yükselim (dik açıklık-DA).
Sütun 5: Gökada boylamı.
Sütun 6: Gökada enlemi.
Sütun 7: Yaydakikası cinsinden açısal büyüklüğü.
Sütun 8: Işıkyılı cinsinden uzaklığı (yaklaşık değer).
Sütun 9: Karanlık bulutsunun dahil olduğu takımyıldız.

Kaynakça:
Barnard E, (1927), A photographic Atlas of selected regions of the Milky Way,
            Carnegie Inst. Washington.
Hilton J, Lahulla J, (1995), Distance measurements of Lynds galactic dark
            nebulae, Astron Astrophys Supp, 113, 325.
Dutra C, Bica E, (2002), A catalogue of dust clouds in the Galaxy, Astron 
            Astrophys, 383, 631.
 
Pipo Bulutsusu. Yılancı Takımyıldızı'nın yıldız kümeleri arasında görülebilen uzun karanlık bulutsu.
Avcı Kolu Sayfasına Geri Dön
 
Takımyıldız Adları Terimler Astronomi