Time Travel Research Center © 2005 Cetin BAL - GSM:+90 05366063183 - Turkey/Denizli
Bazen soğurma bulutsuları olarak da anılan bu bulutsular, koyu renkli gaz ve toz topluluklarıdır ve sıklıkla içlerinde oluşmakta olan yıldızları barındırmaktadırlar. Karanlık bulutsular, parlak bir bulutsunun bir kısmını örttüklerinde (örneğin Atbaşı Bulutsusu) veya arka plandaki yıldızları örttüklerinde (örneğin Kömür Çuvalı Bulutsusu) görülebilirler.
Aşağıda, 2000 ışıkyılı içerisindeki birçok karanlık bulutsu bölgesinin, gökada düzlemi üzerinde gösterildiği bir haritayı bulabilirsiniz. Harita, Dutra ve Bica'nın listelediği 742 karanlık bulutsunun konumlarını göstermektedir. Ayrıca, birkaç parlak bulutsu da haritada işaretlenmiştir. Bu karanlık bulutsular, Avcı Kolu'nun bize yakın kısımlarında önemli yıldız oluşum bölgeleridir. Örneğin meşhur Ülker yıldız kümesi, Boğa Takımyıldızı'ndaki karanlık bulutların arasında oluşan sıcak, genç yıldızlardan meydana gelmiştir.
 |
Önemli Karanlık Bulutsu Bölgeleri
---------------------------------
Adı Eşlek Gökada Uzaklık
Konsayıları Konsayıları (ıy)
SA DA B° E°
Koç 03 00 +19,5 160 -34 330
Kahraman 03 52 +33,2 161 -16 1150
Boğa 04 37 +27,7 172 -13 460
Avcı 05 52 +02,3 204 -12 1500
Pupa 07 39 -44,9 258 -11 1500
Pupa 08 21 -36,6 255 0 1400
Yelken 08 27 -50,4 267 -7 1000
Kömür Çuvalı 12 25 -63,7 300 -1 520
Sinek 12 28 -70,8 301 -8 490
Bukalemun 12 34 -77,8 302 -15 590
Kurt 15 45 -34,5 339 +16 460
Kurt 16 01 -39,7 338 +10 470
Yılancı 16 31 -22,9 355 +17 520
Yılancı 16 50 -14,2 5 +19 520
Akrep 17 11 -39,8 347 0 490
Yılancı 17 22 -24,3 1 +7 520
Kalkan 18 33 -06,6 25 +1 650
Güneytacı 19 14 -36,7 1 -20 520
Kartal 19 19 +11,1 46 -1 1000
Tilkicik 19 22 +23,2 57 +4 650
Kral 20 42 +58,6 95 +10 1400
Kral 20 56 +67,2 103 +14 1000
|
Kaynakça: Dutra C, Bica E, (2002), A catalogue of dust clouds in the Galaxy,
Astron Astrophys, 383, 631.
Aşağıdaki çizim, önemli molekül bulutlarının Samanyolu düzlemi boyunca nerelerde bulunabileceğini göstermektedir:
Kaynakça: Dame T, Hartmann D, Thaddeus P, (2001), The Milky Way in Molecular Clouds: A New Complete CO Survey,
Astrophys J, 547, 792.
En meşhur karanlık bulutsuların bir listesi aşağıda verilmiştir. Gerçekten öyle olup olmadığı hakkında hiçbir fikrim olmamakla birlikte, hepsinin küçük bir teleskopla kolayca görülebildiği varsayılmaktadır. :)
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Barnard Yaygın Eşlek Gökada Büyüklük Uzak. Ty
Numarası Adı Konsayıları Konsayıları yaydakika (ıy)
SA DA B° E°
-----------------------------------------------------------------------------
B33 Atbaşı 05 40,9 -02 28 207,0 -16,8 6'x4' 1400 Ori
- Kömür Çuvalı 12 53,0 -63 00 303,1 -0,1 400'x300' 500 Cru
B42 Ro Yılancı 16 25,5 -23 26 353,7 +17,7 30'x30' 500 Oph
B65/6/7 Pipo (Sap) 17 20,0 -26 54 358,6 +5,9 300'x60' 500 Oph
B72 Yılan 17 23,6 -23 37 1,8 +7,0 30'x30' 600 Oph
B78 Pipo (Kase) 17 32,7 -25 36 1,3 +4,2 200'x140' 500 Oph
B86 Mürekkep Lekesi 18 03,0 -27 52 2,9 -2,8 5'x3' ? Sgr
B87 Papağan Başı 18 04,2 -32 30 358,9 -5,2 12'x12' 1000 Sgr
B92 18 15,6 -18 14 12,7 -0,6 15'x15' 650 Sgr
B133 19 06,2 -06 54 28,5 -6,4 10'x5' 1000 Aql
B143 19 41,4 +11 00 48,5 -5,9 30'x30' ? Aql
B348/9 Kuzey Kömür Çuvalı 20 34,4 +42 06 81,0 +1,1 240'x240' ? Cyg
B352 20 57,2 +45 54 86,5 +0,3 15'x3' 1900 Cyg
B168 21 53,4 +47 16 94,4 -5,5 100'x10' ? Cyg
|
Sütun 1: Barnard sınıflandırma numarası.
Sütun 2: Karanlık bulutsunun yaygın adı.
Sütun 3: 2000 yılı için saat ve dakika cinsinden bahar açısı (sağ açıklık-SA).
Sütun 4: 2000 yılı için derece ve dakika cinsinden yükselim (dik açıklık-DA).
Sütun 5: Gökada boylamı.
Sütun 6: Gökada enlemi.
Sütun 7: Yaydakikası cinsinden açısal büyüklüğü.
Sütun 8: Işıkyılı cinsinden uzaklığı (yaklaşık değer).
Sütun 9: Karanlık bulutsunun dahil olduğu takımyıldız.
Kaynakça:
Barnard E, (1927), A photographic Atlas of selected regions of the Milky Way,
Carnegie Inst. Washington.
Hilton J, Lahulla J, (1995), Distance measurements of Lynds galactic dark
nebulae, Astron Astrophys Supp, 113, 325.
Dutra C, Bica E, (2002), A catalogue of dust clouds in the Galaxy, Astron
Astrophys, 383, 631.
| Takımyıldız Adları | Terimler | Astronomi |
