Time Travel Research Center © 2005 Cetin BAL - GSM:+90  05366063183 - Turkey/Denizli 

Gezegenimsi Bulutsular

Bu bulutsular, yıldızların hayatlarının son döneminde, kızıl dev aşamasındayken dış katmanlarını fırlatıp atmalarıyla oluşur. Bu aşama, yıldızın bir beyaz cüce olması sürecini başlatır. Gaz katmanı dışa doğru genişler ve birkaç bin yıl boyunca görülebilir. Yıldızdan geriye kalan artık, yüzey sıcaklığı 100.000 K'e kadar çıkabilen çok sıcak bir beyaz cücedir.

Hubble Uzay Teleskobu tarafından görüntülenen üç gezegenimsi bulutsu. Solda, IC 418 veya "Spirograph Bulutsusu", ortada NGC 2440 ve sağda NGC 3132 veya Patlak Sekiz Bulutsusu.

En parlak 100 gezegenimsi bulutsunun listesi aşağıda verilmiştir.

  1               2                 3       4       5     6      7    8      9            10         11
NGC/IC          Yaygın                Eşlek         Gökada      Blt  Yıl.  Açısal      Uzaklık       Ty
Numarası         Adı               Konsayıları    Konsayıları   Par. Par. Büyüklük       (ıy)
                                  SA (2000) DA      B°    E°                (")    [1]   [2]   [3]
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
NGC 40                           00 13,0  +72 31  120,0  +9,9  10,5  11,6    36     --   4600   --   Cep
NGC 246                          00 47,1  -11 52  118,9 -74,7   8,5  12,0   225     --    --   1600  Cet
NGC 650/1  Little Dumbbell (M76) 01 42,3  +51 35  130,9 -10,5  11,0  16,3   120     --   2100   --   Per
IC 289                           03 10,3  +61 19  138,8  +2,8  13,0  15,9    40     --    --    --   Cas
NGC 1360                         03 33,2  -25 52  220,4 -53,9   9,5  11,4   380    1700   --    --   For
IC 351                           03 47,5  +35 03  159,1 -15,2  12,0  15,8     7   39100 14700   --   Per
IC 2003                          03 56,4  +33 53  161,3 -14,9  12,0  15,0     8     --  11700 31800  Per
NGC 1501                         04 07,0  +60 55  144,6  +6,6  12,5  14,4    52     --    --    --   Cam
NGC 1514                         04 09,3  +30 47  165,5 -15,3  10,5   9,4   120     --    --    --   Tau
NGC 1535                         04 14,3  -12 44  206,5 -40,6   9,5  12,2    18    4900  4200   --   Eri
IC 418     Spirograph nebula     05 27,5  -12 42  215,2 -24,3  10,0  10,2    12    5200  3900   --   Lep
NGC 2022                         05 42,1  +09 05  196,7 -10,9  11,5  15,0    20     --  10400   --   Ori
IC 2149                          05 56,4  +46 06  166,2 +10,5  11,0  11,6     9    4600  7200   --   Aur
IC 2165                          06 21,7  -12 59  221,3 -12,4  12,0  17,9     8    8200 14000   --   CMa
NGC 2346                         07 09,4  -00 48  215,7  +3,6  10,5  11,5    55     --    --   3000  Mon
NGC 2371/2                       07 25,6  +29 29  189,2 +19,9  11,5  14,9    50     --   8500   --   Gem
NGC 2392   Eskimo                07 29,1  +20 55  197,9 +17,4   9,5  10,5    45    1800  3000  3800  Gem
NGC 2438                         07 41,8  -14 44  231,8  +4,1  10,5  17,7    70     --   3200   --   Pup
NGC 2440                         07 41,9  -18 13  234,8  +2,4  10,5  17,7    30    8500  3200  5700  Pup
NGC 2452                         07 47,4  -27 20  243,4  -1,0  12,5  17,7    19     --  15700 10500  Pup
IC 2448                          09 07,1  -69 57  285,8 -15,0  11,0  14,2     9   10100  9100   --   Car
NGC 2792                         09 12,4  -42 26  265,8  +4,1  12,5  13,8    25   10100 11400  8200  Vel
NGC 2818                         09 16,0  -36 38  262,0  +8,6  12,5  19,4    40     --   8500   --   Pyx
NGC 2867                         09 21,4  -58 19  278,2  -5,9   9,5  16,6    15     --  12400  6200  Car
NGC 2899                         09 27,1  -56 06  277,2  -3,8  12,0  15,9    90     --   6500   --   Vel
IC 2501                          09 38,8  -60 06  281,0  -5,7  11,0  14,5     2   19200   --    --   Car
NGC 3132   Patlak Sekiz          10 07,0  -40 26  272,1 +12,4   8,5  10,1    45     --   2200  2100  Vel
IC 2553                          10 09,3  -62 37  285,5  -5,4  11,5  15,5     9    1700 13400   --   Car
NGC 3195                         10 09,3  -80 52  296,6 -20,0  11,5  15,3    40     --    --    --   Cha
NGC 3211                         10 17,8  -62 40  286,3  -4,9  11,5  18,0    16   12100  5900  9200  Car
NGC 3242   Ghost of Jupiter      10 24,8  -18 39  261,1 +32,1   9,5  12,3    40    3600  3900  2900  Hya
IC 2621                          11 00,3  -65 15  291,6  -4,8  11,5  15,4     5   15300  8200 15500  Car
NGC 3587   Baykuş (M97)          11 14,8  +55 01  148,5 +57,1  11,0  16,0   190     --   2200   --   UMa
NGC 3699                         11 28,0  -59 57  292,7  +1,3  11,0    ?     45     --    --    --   Cen
NGC 3918   Mavi Gezegenimsi      11 50,3  -57 11  294,7  +4,7   8,0    ?     16    4900  6800  5000  Cen
NGC 4361                         12 24,5  -18 47  294,1 +43,6  10,5  13,2   100    4900  5200  4700  Crv
IC 3568                          12 33,1  +82 34  123,7 +34,5  11,5  13,5    15    8200 11400   --   Cam
IC 4191                          13 08,8  -67 39  304,6  -4,8  11,5  16,4    14   10800 14400   --   Mus
NGC 5189                         13 33,5  -65 58  307,2  -3,4  10,0  14,9   140     --   4900  4100  Mus
NGC 5307                         13 51,1  -51 12  312,4 +10,6  11,5  14,7    13    8500  7200  8100  Cen
NGC 5315                         13 54,0  -66 31  309,1  -4,4  11,5  14,4     6     --  13700  8400  Cir
IC 4406    Retina                14 22,4  -44 09  319,7 +15,7  10,5  17,0    30     --   3000   --   Lup
NGC 5873                         15 12,8  -38 08  331,3 +16,8  12,0  15,5     6   24500 19900 30000  Lup
NGC 5882                         15 16,8  -45 39  327,8 +10,1  10,0  13,4    14    6200  8800   --   Lup
NGC 5979                         15 47,7  -61 13  322,6  -5,3  12,0  15,3     8     --    --    --   TrA
Sp-1       Fine Ring nebula      15 51,7  -51 31  329,1  +2,0  13,0  14,0    72     --    --   4700  Nor
NGC 6058                         16 04,4  +40 41   64,7 +48,3  13,0  13,9    26     --   9100   --   Her
IC 4593    White Eyed Pea        16 11,7  +12 04   25,3 +40,8  11,0  11,2    12     --   6800   --   Her
NGC 6153                         16 31,5  -40 15  341,9  +5,4  11,0  16,1    24    5900  6500  5400  Sco
NGC 6210                         16 44,5  +23 48   43,1 +37,8   9,0  12,7    16    6200 10100  5300  Her
IC 4634                          17 01,6  -21 50    0,4 +12,2  11,0  13,9     7   14400 16000 16000  Oph
NGC 6302   Bug nebula            17 13,7  -37 06  349,5  +1,1  12,0    ?     45     330  1800   --   Sco
NGC 6309   Box nebula            17 14,1  -12 55    9,7 +14,8  11,0  14,4    14   12700 10800   --   Oph
NGC 6326                         17 20,8  -51 45  338,2  -8,4  11,5  13,5    12   12700 15700   --   Ara
NGC 6337   Red Spider nebula     17 22,3  -38 29  349,4  -1,1  12,0  14,9    48    4900   --    --   Sco
NGC 6369   Little Ghost nebula   17 29,3  -23 45    2,4  +5,9  11,5  15,9    28    3000  5500  4900  Oph
IC 4663                          17 45,5  -44 54  346,3  -8,2  12,5  15,2    14    6500   --    --   Sco
NGC 6445                         17 49,3  -20 01    8,1  +3,9  12,0  19,0    33     --   3300  7300  Sgr
NGC 6543   Kedi Gözü             17 58,6  +66 38   96,5 +29,9   8,5  11,1    20     --   5900   --   Dra
IC 4673                          18 03,3  -27 06    3,6  -2,4  13,0  17,6    16   11700 13400   --   Sgr
NGC 6537                         18 05,2  -19 51   10,1  +0,7  12,0  18,8     6     --   4200  6900  Sgr
NGC 6565                         18 11,9  -28 11    3,5  -4,6  12,5  18,5    10    6200  5900   --   Sgr
NGC 6563                         18 12,0  -33 52  358,5  -7,3  12,5  18,0    45    9500  3100   --   Sgr
NGC 6572                         18 12,1  +06 52   34,6 +11,9   8,5  13,6    14    9500  7800   --   Oph
NGC 6567                         18 13,8  -19 05   11,7  -0,7  11,5  14,4     9     --   9100  4200  Sgr
IC 4699                          18 18,5  -45 59  348,0 -13,9  12,5  15,1     7   20500   --    --   Tel
NGC 6629                         18 25,7  -23 12    9,4  -5,1  11,5  12,9    15    5900  5500  6400  Sgr
NGC 6644                         18 32,6  -25 08    8,4  -7,3  11,5  15,6     3   10400 21200  9800  Sgr
IC 4776                          18 45,8  -33 21    2,1 -13,4  11,5  14,1     7   20500   --  24000  Sgr
NGC 6720   Halka (Yüzük)(M57)    18 53,6  +33 02   63,2 +14,0   9,0  15,3    70    1500  1500   --   Lyr
NGC 6741   Phantom Streak        19 02,6  -00 27   33,8  -2,7  11,0  14,7     8    2350 16300  4800  Aql
NGC 6751                         19 05,9  -06 00   29,2  -5,9  12,0  15,5    21     --   8200  6400  Aql
IC 4846                          19 16,5  -09 03   27,6  -9,7  12,5  15,2     3   31300 24800   --   Aql
IC 1297                          19 17,4  -39 37  358,3 -21,6  10,5  14,2     7     --   7800   --   CrA
NGC 6781                         19 18,5  +06 32   41,8  -3,0  12,0  16,8   120     --    950  5100  Aql
NGC 6790                         19 22,9  +01 31   37,9  -6,3  10,5  13,5     5   18600   --    --   Aql
NGC 6803                         19 31,3  +10 03   46,4  -4,1  11,5  15,2     6     --    --   5700  Aql
NGC 6804                         19 31,6  +09 14   45,8  -4,6  12,0  14,4    35     --   4900  5000  Aql
NGC 6818   Little Gem nebula     19 44,0  -14 09   25,9 -17,9  10,0  16,9    18     --   8200  7300  Sgr
NGC 6826   Göz Kırpan Bulutsu    19 44,8  +50 32   83,6 +12,8   9,5  10,4    25    3900  5200   --   Cyg
NGC 6842                         19 55,0  +29 17   65,9  +0,6  13,0  16,0    48     --    --    --   Vul
NGC 6853   Dumbbell nebula (M27) 19 59,6  +22 43   60,8  -3,7   7,5  13,9   330     910  1100   --   Vul
NGC 6852                         20 00,7  +01 44   42,6 -14,5  13,0  17,9    28     --    --    --   Aql
NGC 6884                         20 10,4  +46 28   82,1  +7,1  12,5  15,6     6   17600 12700   --   Cyg
NGC 6879                         20 10,4  +16 55   57,2  -8,9  13,0  14,8     5     --  20500   --   Sge
NGC 6886                         20 12,7  +19 59   60,1  -7,7  12,0  15,7     8   23500 22200   --   Sge
NGC 6891                         20 15,1  +12 42   54,2 -12,1  11,0  12,4    12    8500  8500   --   Del
IC 4997                          20 20,1  +16 44   58,3 -11,0  11,5  14,4     2   23500 24500   --   Sge
NGC 6905   Blue Flash nebula     20 22,4  +20 06   61,5  -9,6  11,5  15,7    45     --    --    --   Del
NGC 7008                         21 00,5  +54 33   93,4  +5,5  12,0  13,2    85     --    --   2900  Cyg
NGC 7009   Satürn                21 04,2  -11 22   37,8 -34,6   8,0  12,8    28    3100  5200  3500  Aqr
NGC 7026                         21 06,3  +47 51   89,0  +0,4  12,0  14,2    12     --   7200   --   Cyg
NGC 7027                         21 07,0  +42 14   84,9  -3,5   9,0  16,3    14     --   3200  3400  Cyg
NGC 7048                         21 14,3  +46 17   88,8  -1,7  11,5  19,1    60     --    --   5600  Cyg
IC 5117                          21 32,5  +44 36   89,9  -5,1  12,5  16,7     2     --  19200   --   Cyg
IC 5148/50                       21 59,6  -39 23    2,7 -52,4  12,0  16,5   120     --    --    --   Gru
IC 5217                          22 23,9  +50 58  100,6  -5,4  12,0  15,5     7   19600 14700   --   Lac
NGC 7293   Helix nebula          22 29,6  -20 50   36,2 -57,1   7,0  13,5   900     520   590   700  Aqr
NGC 7354                         22 40,3  +61 17  107,8  +2,3  12,5  16,2    20    6800   --    --   Cep
NGC 7662   Mavi Kartopu          23 25,9  +42 32  106,6 -17,6   9,0  13,2    20    5200  5500   --   And
Sütun 1: NGC veya IC katalog numarası.
Sütun 2: Gezegenimsi bulutsunun yaygın adı.
Sütun 3: 2000 yılı için saat ve dakika cinsinden bahar açısı (sağ açıklık-SA).
Sütun 4: 2000 yılı için derece ve dakika cinsinden yükselim (dik açıklık-DA).
Sütun 5: Gökada boylamı.
Sütun 6: Gökada enlemi.
Sütun 7: Gezegenimsi bulutsunun yaklaşık görsel parlaklığı.
Sütun 8: Gezegenimsi bulutsunun merkez yıldızının parlaklığı.
Sütun 9: Yaysaniyesi cinsinden maksimum açısal büyüklüğü.
Sütun 10: Aşağıda verilen üç kaynağa göre gezegenimsi bulutsunun ışıkyılı cinsinden uzaklığı.
Sütun 11: Gezegenimsi bulutsunun dahil olduğu takımyıldız.

Kaynakça:
[1] Zhang C, (1995), A statistical distance scale for galactic planetary nebulae,
              Astrophys J Suppl, 98, 659.
[2] Mal'kov Yu.F, (1997), Distances and physical parameters of PNe, Astron. Zh. 74, 853.
[3] Bensby T, Lundström I, (2001), The Distance Scale of Planetary Nebulae,
              Astron and Astrophys, 374, 599.

 

Gezegenimsi Bulutsulara Olan Uzaklığın Ölçümü

Gezegenimsi bulutsulara olan uzaklığın tam olarak ölçülmesi çok zordur. Farklı teknikler, çok değişken tahminlere yol açmaktadır. "Helix" ve "Dumbell" gibi yakın bazı bulutsular için hassas olmayan ıraklık açıları mevcuttur, ancak diğer durumlarda yalnızca dolaylı yöntemler kullanılabilmektedir ki bunlar genellikle çok yanlıştır ve sık sık ±%50 ve daha fazla hatalar olabilmektedir.

Hubble Uzay Teleskobundan üç gezegenimsi bulutsu daha. Solda, NGC 6543 veya Kedi Gözü Bulutsusu, ortada NGC 6720 veya Yüzük (Halka) Bulutsusu ve sağda NGC 6751.
                                                 

                                                     Avcı Kolu Sayfasına Geri Dön

 

Takımyıldız Adları Terimler Astronomi