Eta Karina Bulutsusu. Görüntü boyutları: 3,0°x2,5°. DSS görüntüsü. © AAO/ROE
|
Time Travel Research Center © 2005 Cetin BAL - GSM:+90 05366063183 - Turkey/Denizli |
|---|
Eta Karina Bulutsusu, gökadanın Yay Kolu'nda, bizden 9000 ışıkyılı uzaklıkta dev bir bulutsudur. Bu çok büyük bir uzaklık olmasına rağmen, bulutsu çıplak gözle görülebilecek kadar parlaktır (yalnızca eşlek ve daha güneydeki enlemlerden görülebilir). Bulutsunun resimlerde görülen canlı ve parlak renkleri, genellikle yalnızca fotoğraflarda ortaya çıkar. İnsan gözü sönük renklere karşı hassas değildir. Bu yüzden de Eta Karina gibi bir bulutsu, çıplak gözle yalnızca beyazmış gibi gözükür.
Eta Karina Bulutsusu, NGC 3372 numarasıyla sınıflandırılmıştır. Gökyüzünde kapladığı yaklaşık 3 derecelik alan, 8800 ışıkyılı uzaklıkta yaklaşık 460 ışıkyılı çapında bir alana karşılık gelir. Aşağıdaki listeye iki farklı bulutsu daha eklenmiştir; ancak bunlar büyük bir ihtimalle Eta Karina Bulutsusuyla ilgili olmayıp, komşu bulutsulardır. Bu bulutsuların uzaklık tahminleri çok şüphelidir, ancak yine de büyük bir ihtimalle Yay Kolu içerisindedirler.
1 2 3 4 5 6 7 8
Katalog Eşlek Gökada Büyüklük Tür Uzaklık Büyüklük Diğer Adlar
Adı Konsayıları Konsayıları yaydakika (ıy) (ıy)
SA (2000) DA B° E°
------------------------------------------------------------------------------------
NGC 3199 10 17,4 -57 55 283,6 -0,9 22' E 7000? 45?
NGC 3372 10 45,1 -59 52 287,7 -0,8 180' E 8800 460 Eta Karina
NGC 3503 11 01,3 -59 51 289,5 +0,1 3' E 10000? 10?
|
Sütun 1: Bulutsunun standart katalog adı. Sütun 2: 2000 yılı için bahar açısı (sağ açıklık-SA) ve yükselim (dik açıklık-DA). Sütun 3: Gökada boylamı (B) ve enlemi (E). Sütun 4: Yaydakikası cinsinden açısal büyüklüğü. Sütun 5: Bulutsunun sınıfı. E : Salma, R : Yansıma. Sütun 6: Bulutsunun yaklaşık uzaklığı. Sütun 7: Bulutsunun ışıkyılı cinsinden yaklaşık büyüklüğü. Sütun 8: Bulutsunun diğer adı.
Eta Karina Bulutsusu civarında birçok yıldız kümesi bulunmaktadır. Bunların birçoğu, büyük bir ihtimalle bize daha yakın, ön plandaki kümelerdir. Kümelerden ikisi, Trumpler 14 ve Trumpler 16, kesinlikle bulutsunun içerisindedir. Eta Karina yıldızı, Trumpler 16 kümesinin üyelerinden biridir.
1 2 3 4 5 6 7
Katalog Eşlek Gökada Büyüklük Uzaklık Yaş Diğer Adlar
Adı Konsayıları Konsayıları yaydakika (ıy) (milyon
SA (2000) DA B° E° yıl)
----------------------------------------------------------------------------------
BH 90 10 11,9 -58 04 283,1 -1,5 4' 8400 88
IC 2581 10 27,5 -57 37 284,6 +0,0 5' 8000 14
NGC 3293 10 35,8 -58 14 285,9 +0,1 6' 7600 10 Gem Cluster
NGC 3324 10 37,4 -58 39 286,2 -0,2 12' 7550 6
Collinder 228 10 42,1 -59 55 287,4 -1,0 14' 7200 7
Bochum 10 10 42,3 -59 08 287,0 -0,3 20' 6600 7
Trumpler 14 10 44,0 -59 33 287,4 -0,6 5' 8900 7
Trumpler 15 10 44,8 -59 22 287,4 -0,4 14' 6050 8
Trumpler 16 10 45,0 -59 43 287,6 -0,7 10' 8700 6 Eta Karina
Collinder 232 10 45,0 -59 33 287,5 -0,5 4' 7850 5
Bochum 11 10 47,3 -60 05 288,0 -0,9 21' 7850 6
Ruprecht 92 10 53,8 -61 45 289,5 -2,0 7' 7700 63
Trumpler 17 10 56,5 -59 12 288,7 +0,4 5' 7150 51
Bochum 12 10 57,5 -61 43 289,9 -1,8 10' 7250 41
|
Sütun 1: Kümenin standart katalog adı.
Sütun 2: 2000 yılı için bahar açısı (sağ açıklık-SA) ve yükselim (dik açıklık-DA).
Sütun 3: Gökada boylamı (B) ve enlemi (E).
Sütun 4: Yaydakikası cinsinden açısal büyüklüğü.
Sütun 5: Kümenin uzaklığı.
Sütun 6: Kümenin milyon yıl cinsinden yaklaşık yaşı.
Sütun 7: Kümenin diğer adı.
Kaynakça: Dias W, Alessi B, Moitinho A, Lépine J, (2002). New catalogue of optically
visible open clusters and candidates. Astron and Astrophys, 389, 871.
Aşağıdaki, Eta Karina bölgesindeki bulutsu ve yıldız kümelerinin haritasıdır. Eta Karina Bulutsusu, içerisinde yeni oluşmuş birçok yıldız bulunan, büyük ve karmaşık bir bulutsudur. Eta Karina Bulutsusu'nun solunda, NGC 3503'ün çevresinde, çok daha soluk (ve büyük bir ihtimalle çok daha uzak) ikinci bir bulutsu bulunur. NGC 3503 adı yine de bu bulutsunun yalnızca parlak, küçük bir parçasına işaret eder.
 |
Eta Karina Bulutsusu'nun uzaklığı oldukça kesin olarak bilinmektedir, çünkü bulutsunun tam kalbine gömülmüş iki tane yıldız kümesi bulunmaktadır (Trumpler 14 ve Trumpler 16). Bulutsu 8800 ışıkyılı uzaklıktadır ve Yay Kolu içerisinde yer alır. Eta Karina Bulutsusu, gökadanın çok yukarılarından, yüz binlerce ışıkyılı uzaklıktan görülebilen dev bulutsu türlerine bir örnektir. |
Parlak bulutsuların çoğunun kırmızı olmalarının sebebi, çoğunlukla hidrojen içermeleridir. Hidrojen ısındığında, parlak kırmızı bir ışık salar. Aşağıdaki grafik, Eta Karina'dan gelen ışığın yoğunluğunu (yeğinliğini) gösterir. Bu grafik, tipik bir salma bulutsusu tayfıdır. Hidrojen bazı zayıf mavi ışıklar salsa da (486 nm, 434 nm ve 410 nm'de, hidrojen beta, gama ve delta çizgileri), en güçlü salma kırmızı hidrojen alfa çizgisinden gelir (656 nanometre).
Önemli yegane diğer optik salma, oksijenin varlığından ileri gelmektedir. Bunlar 501 ve 496 nanometredeki iki OIII çizgisidir. Gezegenimsi bulutsularda, sıklıkla en güçlü ışık kaynağı bunlardır ve bazı gezegenimsi bulutsulara özgü mavi-yeşil rengi bunlar verir.
Kaynakça: Hua C, Llebaria A, (1981), Optical Spectrum of the Filamentary HII Region North of the Carina Complex. Astron and Astrophys, 94, 12.
Eta Karina Bulutsusu'nun merkezinde, bilinen en dikkate değer yıldız yer almaktadır. 1840'tan önce, Eta Karina çıplak gözle görülebilen sıradan bir yıldız olarak görünmekteydi. 1840'ta parlamaya başladı ve 1848 yılında gökyüzündeki en parlak ikinci yıldız haline geldi. Sonra yavaşça solmaya başladı ve 1880'lerde çıplak gözle görülemez oldu.
Aşağıdaki resimde, Eta Karina yıldızı görülmektedir. Anahtar deliği şeklindeki karanlık bulutsu, "Anahtar Deliği Bulutsusu"nun yanında yer almaktadır. Öyle gözüküyor ki Anahtar Deliği, 19. yüzyılda ilk adlandırıldığında çok daha koyu renkliymiş. Eta Karina yıldızı, 19. yüzyılın sonlarında olduğundan biraz daha parlaklaşmasına rağmen, olağanüstü görünmüyor ve şu anda çıplak gözle görülebilme sınırında.
| Eta Karina dev kütleli bir yıldızdır. Aslında bu yıldız, birbirine çok yakın, her biri 60-70 Güneş kütlesinde iki dev kütleli yıldız olabilir. Yandaki resim, Hubble Uzay Teleskobu ile çekilmiştir ve yıldızın en güzel fotoğrafıdır. Yıldız (veya yıldızlar), 1848 yılındaki patlama sırasında dışarı doğru fırlatılan, iki gaz ve toz kümesinin ortasında yer alır. Toz, yıldızın olduğundan daha sönük görünmesine neden olmaktadır. Eğer Eta Karina'yı kendimizden Güneş kadar uzaklıkta bir mesafeye koyabilseydik, Güneş'ten yaklaşık 5 milyon kez daha parlak olacaktı. |  |
| Takımyıldız Adları | Terimler | Astronomi |
