Time Travel Research Center © 2005 Cetin BAL - GSM:+90  05366063183 - Turkey/Denizli 


M42 - Avcı Bulutsusu

Avcı Bulutsusu gökteki en parlak bulutsulardan biridir ve çıplak gözle rahatlıkla görülebilir. 1610 yılında, Nicholas Peiresc tarafından keşfedilmiştir (daha önceleri, yalnızca bir yıldız olarak sınıflandırılmıştı - Teta Avcı). Avcı Bulutsusu'nu çevreleyen başka birçok (daha sönük) bulutsu mevcuttur ve bu bölgede birçok yıldız oluşmaktadır. Avcı Bulutsusu, büyük bir ihtimalle, gökteki tüm bulutsular içerisinde en aktif biçimde incelenen bulutsudur.


Avcı Bulutsusu. Görüntü boyutları: 2,9°x2,5°. DSS görüntüsü. © AAO/ROE

Avcı Bulutsusu İle Bağlantılı Bulutsular

Avcı bölgesinde birçok bulutsu bulunmaktadır. Aşağıdaki liste tüm temel bulutsuları içermekle birlikte, bunların çoğu, Avcı Takımyıldızı'nın her yerinde rastlanan, geniş bulutsu bölgelerinin yalnızca en parlak bölümleridir. Listedeki tüm bulutsular, 1300 ışıkyıllık sabit uzaklıkla verilse bile, gerçekte bunlar büyük bir ihtimalle birkaç yüz ışıkyılı üzerinde saçılmış durumdadır.

   1                  2              3          4     5      6      7          8
Katalog             Eşlek         Gökada    Büyüklük Tür Uzaklık Büyüklük Diğer Adlar
Adı              Konsayıları    Konsayıları yaydakika       (ıy)    (ıy)
                SA (2000) DA      B°     E°				
----------------------------------------------------------------------------------------
IC 2118        05 04,5  -07 16  207,1  -27,1  180'    R     1300     70   Cadı Başı
NGC 1788       05 06,9  -03 21  203,5  -24,7    8'    R     1300      3 
Sharpless 278  05 19.8  -05 40  207.4  -22.9   50'    ?     1300     20
IC 420         05 32,2  -04 30  207,8  -19,7    6'    E     1300      2
IC 423         05 33,4  -00 37  204,3  -17,6    6'    R     1300      2 
IC 424         05 33,6  -00 25  204,2  -17,5  120'    R     1300     45
NGC 1973       05 35,0  -04 44  208,4  -19,1    5'    RE    1300      2
Sharpless 264  05 35,2  +09 56  195,0  -12,0   60'    E     1300     25   Lamda Avcı
NGC 1975       05 35,2  -04 41  208,3  -19,1   10'    RE    1300      4
NGC 1976       05 35,3  -05 23  209,0  -19,4   66'    RE    1300     25   M42, Avcı
NGC 1977       05 35,4  -04 50  208,5  -19,1   42'    RE    1300     15
NGC 1980       05 35,4  -05 54  209,5  -19,6   14'    E     1300      5
NGC 1982       05 35,5  -05 16  208,9  -19,3   20'    RE    1300      8   M43
NGC 1990       05 36,2  -01 12  205,2  -17,3   50'    R     1300     20   Epsilon Avcı
IC 427         05 36,3  -06 37  210,3  -19,7    ?     RE    1300      ?
IC 428         05 36,4  -06 27  210,2  -19,6    ?     RE    1300      ?
NGC 1999       05 36,5  -06 43  210,4  -19,7   16'    R     1300      6
IC 426         05 36,5  -00 17  204,4  -16,7    5'    R     1300      2
IC 430         05 38,5  -07 05  211,0  -19,4   11'    R     1300      4   IC 429
IC 431         05 40,3  -01 28  206,0  -16,5    5'    R     1300      2
IC 432         05 41,0  -01 30  206,1  -16,3    8'    R     1300      3
IC 434         05 41,0  -02 25  206,9  -16,7   60'    E     1300     25   Atbaşı
NGC 2023       05 41,6  -02 14  206,8  -16,5   10'    R     1300      4
NGC 2024       05 41,9  -01 51  206,5  -16,3   31'    RE    1300     12   Alev
IC 435         05 42,9  -02 19  207,1  -16,3    5'    R     1300      2
Sharpless 276  05 45,2  +02 03  203,4  -13,7  840'    E     1300    320   Barnard İlmiği
NGC 2064       05 46,3  -00 01  205,4  -14,5   12'    R     1300      5
NGC 2067       05 46,5  +00 06  205,3  -14,4    8'    R     1300      3
NGC 2068       05 46,7  +00 03  205,4  -14,3    8'    R     1300      3   M78
NGC 2071       05 47,1  +00 18  205,2  -14,1    5'    R     1300      2
Sütun 1: Bulutsunun standart katalog adı.
Sütun 2: 2000 yılı için bahar açısı (sağ açıklık-SA) ve yükselim (dik açıklık-DA).
Sütun 3: Gökada boylamı (B) ve enlemi (E).
Sütun 4: Yaydakikası cinsinden açısal büyüklüğü.
Sütun 5: Bulutsunun sınıfı. E : Salma, R : Yansıma.
Sütun 6: Bulutsunun yaklaşık uzaklığı.
Sütun 7: Bulutsunun ışıkyılı cinsinden yaklaşık büyüklüğü.
Sütun 8: Bulutsunun diğer adı.

Avcı Bulutsusu İle Bağlantılı Yıldız Kümeleri

Avcı bölgesinde, bulutsu ile ilişkili sekiz yıldız kümesi vardır. Bu kümeler arasında, Avcı Bulutsusu (M42)'nun aydınlatılmasından asıl sorumlu olan Yamuk Küme de yer almaktadır. Listede yer alan kümelerden NGC 2232, Avcı Bulutsusu'ndan yaklaşık 300 ışıkyılı uzaklıktadır; ancak o da bu bölgede oluşmuş olabilir. Avcı Bulutsusu'ndan bu kadar uzağa sürüklenmesine yetecek kadar yaşlıdır.

   1                2              3           4       5       6          7
Katalog           Eşlek          Gökada    Büyüklük Uzaklık   Yaş    Diğer Adlar
Adı            Konsayıları     Konsayıları yaydakika (ıy)   (milyon
              SA (2000) DA      B°    E°                       yıl)
------------------------------------------------------------------------------------
Collinder 69 05 35,2  +09 56  195,0 -12,0    70'     1400      11    Lamda Avcı
NGC 1981     05 35,2  -04 26  208,1 -19,0    28'     1300       ?
NGC 1976     05 35,3  -05 23  209,0 -19,4    47'     1300      13    Yamuk
NGC 1977     05 35,3  -04 49  208,5 -19,1    20'     1300       ?
Collinder 70 05 35,5  -01 06  205,0 -17,3   140'     1300      10    Avcı'nın Kuşağı
NGC 1980     05 35,5  -05 55  209,5 -19,6    20'     1300       ?
Lund 1158    05 38,8  -02 36  206,8 -17,3    10'     1200       ?    Sigma Avcı
NGC 2232     06 28,1  -04 51  214,6  -7,4    45'     1200      53 
Sütun 1: Kümenin standart katalog adı.
Sütun 2: 2000 yılı için bahar açısı (sağ açıklık-SA) ve yükselim (dik açıklık-DA).
Sütun 3: Gökada boylamı (B) ve enlemi (E).
Sütun 4: Yaydakikası cinsinden açısal büyüklüğü.
Sütun 5: Kümenin uzaklığı.
Sütun 6: Kümenin milyon yıl cinsinden yaklaşık yaşı.
Sütun 7: Kümenin diğer adı.

Kaynakça: Dias W, Alessi B, Moitinho A, Lépine J, (2002). New catalogue of optically
          visible open clusters and candidates. Astron and Astrophys, 389, 871.

M42. Görüntü boyutları: 0,33°x0,29°. DSS görüntüsü. © AAO/ROE

Yukarıda - Avcı Bulutsusu'nun küçük bir parçasının yakından görüntüsü (SA=05s34dk10sn, DA=-05°40'). Bu görüntü 7,5 ışıkyılı genişliğindedir. Tüm güneş sistemimiz bu bölgeye yaklaşık 20 milyon kez sığar.


Avcı Bulutsusu Bölgesinin Haritası

Avcı Takımyıldızı'ndaki parlak bulutsuların aşağıdaki haritası, Avcı Bulutsusu (M42)'nun büyük bir parlak bulutsular yığının ne kadar küçük bir parçası olduğunu göstermektedir. En önemli bulutsuların isimleri belirtilmiştir. Avcı Bulutsusu'nun üzerinde yer alan IC 434 bölgesi, bir diğer yıldız oluşum bölgesidir ve ünlü Atbaşı karanlık bulutsusunu içerir. M78 küçük bir bulutsudur ama gökteki en parlak yansıma bulutsularından biri olması ile ünlüdür. Barnard İlmiği (Barnard's Loop), takımyıldızı neredeyse çevreleyen, yarım daire şeklinde, çok büyük bir bulutsudur. Bununla birlikte, bu bulutsu çok sönüktür ve yalnızca uzun pozlu fotoğraflar ile kolayca ortaya çıkarılabilir. Takımyıldızın tepesindeki Lamda Avcı Bulutsusu, bir yıldız kümesi ile birleşik, sönük bir bulutsudur. Son olarak, IC 2118 bulutsusu, büyük bir ihtimalle Ayak yıldızı (Rigel - Beta Avcı) tarafından aydınlatılan sönük bir yansıma bulutsusudur. IC 2118 bulutsusu fotoğraflarda bir cadı başının yandan görünüşünü andırdığından, bazen "Cadı Başı Bulutsusu" olarak adlandırılır.

 

Avcı Bulutsusu'nun Konumu

  Özellikle bölgede birçok parlak yıldız kümesi bulunduğundan, Avcı Bulutsusu'nun uzaklığı tam olarak bilinmektedir. Bulutsu yaklaşık 1300 ışıkyılı uzaklıktadır. Avcı Takımyıldızı bulutsular ve parlak yıldızlar bakımından zengin olduğundan dolayı, gökadamızın yerel kolu Avcı Kolu olarak adlandırılmıştır.

Sağda - Avcı bölgesinin radyo teleskobuyla yapılmış bir haritası. Bu harita (karbon monoksit yayılımı), molekül bulutlarının Avcı Takımyıldızı içinde nerelerde en yoğun olduklarını ve takımyıldızın tüm sol yanını nasıl oluşturduklarını gösterir. M42 ve IC 434 bölgelerinin, bulutsunun en yoğun bölgeleri olduğu burada açıkça görülmektedir.  
 
IC 434. Görüntü boyutları: 2,7°x2,1°. DSS görüntüsü. © CalTech/Palomar
Solda - Parlak Zeta Avcı yıldızını çevreleyen IC 434 bölgesi. IC 434 bulutsusu, yıldızdan aşağı doğru uzayan kırmızı salma bulutsusudur. Atbaşı karanlık bulutsusu, bu bulutsuya izinsiz girerken görülebilir. Zeta Avcı'nın solundaki, bir mum alevini andırdığından Alev Bulutsusu olarak da bilinen NGC 2024'tür.
Sağda - Parlak yansıma bulutsusu M78. Bu bulutsu, 1780 yılında Pierre Mechain tarafından keşfedilmiştir. Mavi rengi, bir yansıma bulutsusunun tipik özelliğidir. Bulutsunun içindeki gaz ve toz hiç ışık yaymaz, bunun yerine yalnızca bulutsu içindeki yıldızlardan gelen ışığı yansıtır. M78, bu resimdeki en parlak bulutsudur. Üzerindeki NGC 2071, sağındaki ise NGC 2064 ve NGC 2067'dir.  
M78. Görüntü boyutları: 0,50°x0,46°. DSS görüntüsü. © CalTech/Palomar
 Avcı Kolu Sayfasına Geri Dön

Takımyıldız Adları Terimler Astronomi