Time Travel Research Center © 2005 Cetin BAL - GSM:+90  05366063183 - Turkey/Denizli 


2 Milyar Işıkyılı İçerisindeki Evren

Aşağıdaki harita, 2 milyar ışıkyılı içerisinde bilinen tüm büyük üstkümelerin üstgökada düzlemi üzerinde işaretlenmesi ile oluşturulmuştur. Harita üzerindeki her nokta, Abell'in verimli gökada kümeleri kataloğunda listelenmiş, yüzlerce gökada içeren verimli bir gökada kümesidir. Bu harita her verimli kümeyi değil, yalnızca bir araya gruplanıp büyük üstkümeler oluşturan kümeleri gösterir. Bu üstkümelerin her biri yüzlerce veya binlerce daha küçük gökada grupları da içermeli. Bu harita kesinlikle tamamlanmış değil, gökadamızın düzlemi yaklaşık olarak bu haritanın merkezinden geçiyor ve gökbilimcilerin çoğu görüşlerini engelleyen gaz ve tozun daha az olduğu, düzlemden uzak bölgelerdeki gökadaları incelemeyi tercih ediyorlar. Bu da bilinen üstkümelerin çoğunun neden haritanın sağ ve sol tarafında bulunduğunu açıklıyor.

 

Bu haritadaki tanımlamalar, üstkümelerin büyük kısmının içerisinde olduğu takımyıldız isimlerine göre yapılmıştır. Bu tanımlamalar, üstkümenin her zamanki isminden farklı olabilir, nitekim Kahraman-Balıklar Üstkümesi haritada "Per-And" olarak gösterilmiştir. Haritadaki en büyük üstküme Saat Üstkümesi ("Hor-Eri" olarak gösterilmiştir) olmakla birlikte, henüz kırmızıya kayması belirlenmemiş büyük miktarda verimli küme olduğunu da belirtmek gerekir. Örneğin, büyük bir ihtimalle Çelikkalem Takımyıldızı'nda, 1,4 milyar ışıkyılı uzaklıkta, Abell Kümeleri A3256, A3265, A3268, A3273, A3275, A3285, A3289, A3295 ve A3307 ile bağlantılı büyük bir üstküme mevcut, ancak bu kümelerden yalnızca bir tanesi Struble ve Rood'un kümelerin kırmızıya kayma derlemesinde listelenmiştir (A3295, z = 0,1062). Bu nedenle de, bu üstküme haritada gösterilmemiştir.


Yakın Evrendeki Büyük Üstkümelerin Listesi

Evrendeki bilinen üstkümelerden en az üç Abell gökada kümesi içerenlerin listesi aşağıdadır (Saç Üstkümesi gibi yalnızca iki Abell Kümesi içeren üstkümelerle daha uzun bir liste oluşturmak mümkündür). 2 milyar ışıkyılının ötesinde mevcut bilgiler gittikçe azalır ki bu da o uzaklığın ötesinde listelenen yalnızca yedi üstküme olmasının sebebidir. 2 milyar ışıkyılı içerisindeki toplam üstküme sayısı en azından 600 olmalı ve belki de üstkümeyi nasıl tanımladığınıza bağlı olarak 1000'e kadar çıkmalıdır. 2 milyar ışıkyılı içerisindeki büyük gökadaların toplam sayısı aşağı yukarı 25 milyondur ve bu sayının 10 katı kadar da cüce gökada mevcuttur.

     1               2    3       4   5        6       7    8      9            10
Yaygın Adı            Eşlek     Üstgökada  Kırmızıya  Uzk. Büyük.  Ty      Üstkümedeki Abell Kümeleri
                   Konsayıları Konsayıları   Kayma    mıy  mıy
                    SA    DA      B°  E°       z				 				  
Erboğa             13 00 -32,0   148  -7     0,014    194  150   Cen-Hya   1060, 3526, 3565, 3574, 3581.                        
Kahraman-Balıklar  02 32 +39,8   341  -8     0,016    222  100   Per-And   262, 347, 426.                                       
Tavuskuşu-Hintli   20 34 -37,0   230 +32     0,017    235  100   Ind-Mic   3656, 3698, 3742.                                    
                   00 53 -48,4   249 -11     0,027    372  150   Phe-Scl   2731, 2806, 2836, 2870, 2877, 2896.                  
Herkül (a)         16 23 +36,7    77 +50     0,030    413  100   Her-CBo   2162, 2197, 2199.                                    
Aslan              11 03 +22,7    85 -18     0,032    440  150   Leo-Uma   999, 1016, 1142, 1177, 1185, 1228, 1257, 1267.       
Shapley (a)        13 51 -32,1   151  +3     0,037    507  100   Cen-Hya   3570, 3571, 3575, 3578.                              
Herkül (b)         15 48 +16,1   109 +45     0,037    507  150   Her-Ser   2052, 2063, 2107, 2147, 2148, 2151, 2152.            
                   05 57 -26,6   255 -73     0,038    521  200   Col-Lep   548, 3341, 3374, 3381, 3390.                         
                   23 28 +14,8   306 +24     0,040    548  100   Peg       2572, 2589, 2593, 2657.                              
                   01 07  +0,4   298  -3     0,043    588  100   Cet       119, 147, 168.                                       
                   01 22 +14,5   312  -2     0,044    601  150   Psc       160, 193, 195.                                       
Shapley (b)        13 21 -29,7   147  -2     0,048    654  200   Cen-Hya   1631, 1644, 1709, 1736, 3528, 3530, 3532, 3542, 3553,
                                                                           3554, 3555, 3556, 3558, 3559, 3560, 3562, 3564, 3566,
                                                                           3572, 3577.                                          
                   23 43 -35,8   257  +5     0,049    668  100   Scl       2717, 4008, 4012, 4013, 4059.                        
Altılık            10 15  -5,2   110 -40     0,050    681  200   Sex       912, 930, 957, 970, 978, 979, 993.                   
                   06 20 -52,5   215 -53     0,051    694  100   Pup-Car   3380, 3391, 3395.                                    
                   11 30  -4,3   115 -22     0,052    708  100   Leo-Vir   1216, 1308, 1334.                                    
                   15 10  +6,1   120 +34     0,052    708  150   Vir-Ser   2020, 2023, 2040, 2055.                              
                   21 55  -6,8   273 +40     0,055    747  100   Aqr       2366, 2399, 2415.                                    
                   02 17  -7,9   294 -22     0,057    774  150   Cet       303, 326, 358.                                       
Büyükayı           11 48 +55,6    59  +4     0,058    787  200   UMa       1270, 1291, 1318, 1324, 1377, 1383, 1436, 1452, 1507.
                   17 35 +77,8    31 +27     0,058    787  150   Dra-UMi   2248, 2256, 2271, 2296, 2309.                        
                   20 12 -56,1   218 +16     0,058    787  100   Tel       3651, 3667, 3685.                                    
                   21 48 -17,6   260 +36     0,058    787  100   Cap       2361, 2362, 2372, 2382, 2383, 2401.                  
Balıklar-Balina(a) 00 34 -20,7   275  -1     0,060    813  350   Scl-Cet   14, 27, 74, 85, 86, 87, 114, 117, 121, 126, 133, 151,
                                                                           2683, 2716, 2734, 2794, 2800, 2824, 4049, 4053.      
                   16 12 +51,8    59 +42     0,060    813  150   Dra-Her   2149, 2168, 2169, 2184.                              
Çoban              13 55 +24,2    96 +20     0,061    826  150   Boo       1781, 1795, 1825, 1827, 1828, 1831.                  
                   01 04 -49,3   248 -13     0,063    852  100   Phe       2841, 2854, 2889.                                    
Balıklar-Balina(b) 01 30 +16,9   315  -4     0,063    852  200   Psc-Ari   150, 152, 154, 158, 171, 179, 225, 257, 292, 311.    
                   03 12 -24,2   278 -37     0,065    879  150   Eri-For   419, 428, 3094, 3095.                                
                   00 56  -0,2   296   0     0,066    892  100   Cet       102, 116, 134.                                       
Saat               03 29 -48,3   247 -37     0,067    905  550   Hor-Eri   3074, 3078, 3089, 3093, 3098, 3100, 3104, 3106, 3107,
                                                                           3108, 3109, 3110, 3111, 3112, 3116, 3120, 3122, 3123,
                                                                           3125, 3128, 3135, 3140, 3145, 3158, 3164, 3225, 3266,
                                                                           3312.                                                
                   04 44 -20,8   282 -59     0,067    905  200   Eri-Lep   500, 514, 524, 3260.                                 
                   23 37 +20,2   312 +23     0,068    918  100   Peg       2618, 2630, 2637.                                    
                   00 58 -66,0   231 -15     0,069    931  150   Tuc       2819, 2859, 2864.                                    
                   11 12  +3,6   105 -24     0,072    970  150   Leo       1149, 1171, 1205, 1238.                              
Kuzeytacı          15 25 +30,3    90 +40     0,072    970  250   CBo       2005, 2019, 2056, 2061, 2065, 2067, 2079, 2089, 2092,
                                                                           2122, 2124.                                          
                   22 42 -17,0   269 +25     0,072    970  100   Aqr       2456, 2459, 2462, 2480, 2492.                        
                   10 33  +4,3   101 -32     0,073    983  100   Sex       1024, 1032, 1066.                                    
                   11 12 +40,6    70  -8     0,074    996   50   UMa       1173, 1187, 1190, 1203.                              
                   11 58 +31,8    82  -3     0,074    996  100   UMa-Com   1365, 1423, 1480.                                    
                   14 01 +26,9    93 +21     0,074    996  150   Boo       1775, 1800, 1873, 1898.                              
                   21 52 -55,3   230 +10     0,075   1008  200   Ind       3771, 3785, 3796, 3806, 3822, 3825, 3826, 3886.      
                   13 47  +3,4   117 +13     0,077   1034  100   Vir       1773, 1780, 1809.                                    
                   01 54  +4,3   305 -13     0,078   1047  100   Psc-Cet   245, 279, 294.                                       
                   05 26 -39,9   241 -59     0,078   1047  200   Col       3332, 3336, 3351, 3356.                              
                   15 11  +6,5   119 +34     0,078   1047  150   Vir-Ser   2028, 2029, 2033.                                    
                   21 56 -20,2   259 +33     0,080   1073  100   Cap-Aqr   2378, 2394, 2412.                                    
                   22 56 +17,8   308 +33     0,080   1073  100   Peg       2479, 2516, 2524.                                    
                   23 17 -11,4   278 +20     0,080   1073  200   Aqr       2511, 2525, 2559, 2569, 2597, 2638.                  
                   03 09 -11,9   293 -35     0,081   1086  100   Eri       415, 420, 423.                                       
                   11 43 +11,3   100 -14     0,081   1086  150   Leo-Vir   1307, 1337, 1358, 1385, 1390.                        
                   08 42 +27,8    57 -39     0,083   1111  150   Cnc       690, 692, 699.                                       
                   12 22 +12,3   102  -5     0,083   1111  150   Com-Vir   1474, 1526, 1541, 1552.                              
                   12 58  -2,5   119   0     0,083   1111  100   Vir       1620, 1650, 1651, 1663.                              
                   22 04 -10,1   271 +37     0,083   1111  250   Cap-Aqr   2376, 2377, 2400, 2402, 2410, 2420, 2428, 2448.      
                   23 18 -21,7   268 +16     0,084   1124  150   Aqr       2538, 2556, 2566, 2599, 4003.                        
                   01 31 -27,7   271 -15     0,086   1150  100   Scl       2915, 2919, 2924.                                    
                   18 33 +69,7    29 +36     0,086   1150  150   Dra       2295, 2301, 2304, 2308, 2311, 2312, 2315.            
Turna              22 59 -44,7   245  +8     0,087   1163  150   Gru       3908, 3910, 3925, 3963, 3972, 3998.                  
                   01 53  -5,3   295 -15     0,088   1175  100   Cet       256, 266, 277. 281.                                  
Mikroskop          20 34 -35,4   231 +34     0,089   1188  150   Mic-Sgr   3677, 3682, 3691, 3693, 3694, 3695, 3696, 3705.      
                   10 09  -0,1   103 -40     0,094   1252  150   Sex       919, 933, 954.                                       
                   00 05  +4,8   298 +13     0,096   1277  150   Psc       3, 2694, 2698, 2700.                                 
                   05 49 -23,0   269 -73     0,096   1277  100   Lep       3365, 3367, 3368.                                    
                   12 47 +63,1    54 +13     0,102   1352  100   Uma-Dra   1566, 1621, 1646.                                    
                   14 45 +55,2    62 +28     0,102   1352  100   Dra-Boo   1925, 1962, 1999, 2000.                              
                   00 42 -27,8   269  -4     0,106   1403  250   Cet-Scl   42, 80, 88, 118, 122, 2778, 2780, 2784, 2798, 2801,  
                                                                           2804, 2811, 2814, 2829, 2850.                        
                   23 08 -14,5   274 +21     0,108   1428  100   Aqr       2529, 2533, 2543.                                    
                   11 42 +10,6   101 -14     0,109   1440  200   Leo-Vir   1341, 1342, 1345, 1354, 1372.                        
                   03 42 -33,1   266 -43     0,110   1452  100   For       3146, 3150, 3166.                                    
                   11 54 +62,9    53  +7     0,110   1452  200   UMa-Dra   1289, 1322, 1477, 1518.                              
                   23 13 -21,6   268 +17     0,111   1465  100   Aqr       2541, 2546, 2548, 2554, 2579, 2583.                  
                   01 39  -7,1   293 -12     0,112   1477  150   Cet       216, 217, 229, 243.                                  
                   02 53 -25,0   277 -33     0,112   1477  100   For       389, 3062, 3070.                                     
                   12 13 +68,2    48 +11     0,112   1477  250   Dra       1302, 1366, 1406, 1421, 1432, 1559, 1561, 1597, 1674.
                   15 20 +31,6    88 +39     0,113   1490  150   CBo-Boo   2034, 2049, 2062, 2069, 2083.                        
                   00 10 -35,8   259   0     0,116   1527  150   Scl       2715, 2721, 2730, 2767.                              
                   14 56 +21,4   101 +34     0,116   1527  200   Boo       1972, 1976, 1980, 1986, 1988, 2006, 2017, 2036.      
                   21 35   0,0   279 +47     0,119   1564  100   Aqr       2353, 2355, 2356.                                    
                   10 44 +75,3    39  +8     0,122   1601  300   Dra       786, 809, 818, 848, 948, 1029, 1123, 1150, 1297,     
                                                                           1301, 1381, 1536.                                    
                   01 16  +4,0   302  -4     0,124   1625  150   Psc       153, 162, 172, 192.                                  
                   01 43 -10,8   289 -14     0,127   1662  100   Cet       226, 228, 259.                                       
                   23 11 -22,4   267 +17     0,132   1723  200   Aqr       2518, 2521, 2540, 2555, 2565, 2568, 2577.            
                   09 24 +73,7    36  +3     0,133   1735  100   Cam-Dra   762, 765, 787, 788.                                  
                   11 50  -1,6   114 -16     0,134   1747  150   Vir       1373, 1392, 1407.                                    
                   16 21 +42,2    70 +48     0,135   1759  200   Her       2158, 2172, 2179, 2183, 2196, 2211.                  
                   10 22 +50,6    57 -10     0,136   1772  200   UMa       950, 985, 990, 1002, 1004.                           
                   11 36 +71,8    44  +9     0,148   1916  150   Dra-UMa   1254, 1329, 1315, 1339.                              
                   15 35 +37,3    80 +41     0,152   1963   50   CBo       2093, 2096, 2100.                                    
                   10 22 +50,1    57 -10     0,155   1999   50   UMa       965, 980, 1000.                                      
                   11 18 +17,4    92 -17     0,169   2164  100   Leo       1204, 1219, 1232.                                    
                   10 00 +71,2    40  +2     0,187   2371  150   UMa       864, 873, 914, 922.                                  
                   23 44 -10,4   281 +14     0,191   2417  100   Aqr       2646, 2652, 2661.                                    
                   13 16 +58,3    60 +16     0,194   2451  100   UMa       1687, 1707, 1731.                                    
                   10 25 +67,7    44  +2     0,200   2519  200   UMa       945, 968, 981, 998, 1005, 1006, 1017.                
                   01 36 -13,1   286 -13     0,207   2597  100   Cet       209, 222, 223.                                       
                   14 44 +31,2    89 +31     0,225   2797  150   Boo       1958, 1961, 1963.                                    

Sütun 1: Üstkümenin yaygın adı.
Sütun 2: 2000 yılı için saat ve dakika cinsinden bahar açısı (sağ açıklık-SA).
Sütun 3: 2000 yılı için derece ve dakika cinsinden yükselim (dik açıklık-DA).
Sütun 4: Üstgökada boylamı.
Sütun 5: Üstgökada enlemi.
Sütun 6: Üstükümenin kırmızıya kayması.
Sütun 7: Milyon ışıkyılı cisinden üstkümeye olan uzaklık.
          "Hubble sabiti" 70 km/sn/Mpc varsayılmıştır.		  
Sütun 8: Üstkümenin milyon ışıkyılı cisinden büyüklüğü. Yaklaşık bir değer olup,
          üstkümedeki Abell kümelerinin dağılımı esas alınmıştır.
Sütun 9: Üstkümenin büyük bölümünün yayıldığı takımyıldız.
Sütun 10: Üstkümeyi oluşturan, bilinen bütün Abell kümeleri.

Kaynakça:
Struble M, Rood H, (1999), A compilation of redshifts and velocity
                dispersions for ACO clusters, Astrophys J, 125, 35.
Abell G, Corwin H, Olowin R, (1989), A catalogue of Rich Clusters of
                Galaxies, Astrophys J Supp, 70, 1.

Teknik Bilgi

Yukarıdaki tablo, kırmızıya kayma evreninde birbirine 2200 km/sn'lik mesafe içerisinde yer alan (kırmızıya kayma oranı belirlenmiş) tüm Abell kümeleri incelenerek oluşturulmuştur (2200 km/sn yaklaşık olarak 100 milyon ışıkyılına eşittir). Ben bunu yapan ilk kişi değilim, yayımlanmış Abell Kümelerinin birçok küme kataloğu mevcut olmuştur. Bunun yakın bir örneği, Einasto, Einasto, Tago, Muller ve Andernach'ın bu bildirisidir (bu bağlantıyı da inceleyin). Bu sıkı Abell kümesi toplulukları genellikle gerçek üstkümelere karşılık gelse de, bu tekniğin üstkümeleri birbirine bağlayan birçok gökada duvar ve tabakalarını göstermediğine dikkat edin.

Uzaklık Ölçümüne Dair Bir Not

Yukarıdaki tabloda listelenen uzaklıklar, Görelilik Kuramı (İzafiyet Teorisi)'nın kırmızıya kayma formülünün, üstkümelerin kırmızıya kayma değerlerine uygulanmasıyla hesaplanmıştır. Bu yöntem, yalnızca düzenli genişleyen boş bir evrende tam doğru sonucu verir. Bizler, genişleme oranının zaman içinde değiştiği, madde ile dolu bir evrende yaşıyoruz ve bu yüzden de uzaklıklar düşük kırmızıya kayma değerlerinde doğru olsa da, kırmızıya kayma değeri bir ve üzerine yaklaştıkça kırmızıya kayma değerinin tam bir uzaklık değerine çevrilmesi işlemi daha karmaşıktır. Evrensel uzaklıklar bakımından oldukça kısa olan 2 veya 3 milyar yıllık mesafelerde, bu değerle oldukça güvenilirdir. Bir kırmızıya kayma değerinin, bir uzaklık değerine çevrilmesi, yalnızca çok büyük uzaklıklarda karmaşıklaşmaktadır.

 
Gerçekten uzak bir gökada kümesinin fotoğraf plakasında nasıl gözüktüğünü yukarıda görebilirsiniz. Fotoğraftaki sarı lekeler, 3 milyar ışıkyılı uzaklıkta, Çoban Takımyıldızı'nda yer alan çok uzak bir üstkümenin bir parçasını oluşturan Abell 1961 Kümesi'ndeki gökadalardır.

 

                                                        Görünür Evren Sayfasına Geri Dön

Takımyıldız Adları Terimler Astronomi